जी-२० शिखर सम्मेलन कसरी चल्दै छ?
नयाँदिल्ली । जी-२० शिखर सम्मेलनको प्रतीक्षा समाप्त भएको छ। शनिबार (सेप्टेम्बर ९) देखि भारतको अध्यक्षतामा नयाँदिल्लीमा यो दुईदिने शिखर सम्मेलन आयोजना हुँदैछ । यस सम्मेलनको दौरान दिल्लीको भारत मण्डपममा तीनवटा महत्त्वपूर्ण सत्रहरू आयोजना गरिनेछ।
जी–२० शिखर सम्मेलनको नारा भारतले ‘वसुधैव कुन्तम्बकम’ राखेको छ । त्यसैले यस शिखर सम्मेलनमा वसुधैव कुटुम्बकमको विषयमा ‘एक पृथ्वी’, ‘एक परिवार’ र ‘एक भविष्य’ सत्र हुनेछ। शनिबार र आइतवारको यो शिखर सम्मेलनको कार्यतालिका के हुनेछ ?
जी-२० शिखर सम्मेलनको पहिलो दिनको तालिका (सेप्टेम्बर १०)
बिहान ९ः३० देखि १०ः३० बजेसम्म शिखर सम्मेलनस्थल भारत मण्डपममा नेता तथा प्रतिनिधिमण्डलका प्रमुख आइपुग्नेछन् । यस अवधिमा भारत मण्डपमको लेभल २ मा रहेको ट्री अफ लाइफ फोयरमा प्रधानमन्त्री मोदीसँग स्वागत फोटो खिचाइनेछ। नेता र प्रतिनिधिमण्डलका प्रमुखहरू लिडर्स लाउन्ज, लेभल २, भारत मण्डपममा भेला हुनेछन्।
बिहान १०ः३० देखि दिउँसो १ः३० बजेसम्म पहिलो सत्र ‘वन अर्थ’ भारत मण्डपमको लेभल २ समिट हलमा हुनेछ । यसपछि कामको खाजा हुनेछ।
द्विपक्षीय बैठक भारत मण्डपमको लेभल १ मा दिउँसो १:३० देखि ३:०० बजेसम्म हुनेछ।
दोस्रो सत्र भारत मण्डपमको लेभल २ को समिट हलमा दिउँसो ३:०० देखि ४:४५ बजेसम्म ‘एक परिवार’ हुनेछ।
त्यसपछि नेता र प्रतिनिधिमण्डलका प्रमुख होटल फर्कनेछन् र त्यहाँ साँझ ७ बजेदेखि ८ बजेसम्म खाना खानेछन् । स्वागत फोटो खिचिनेछ।
राती ८ बजेदेखि ९:१५ बजेसम्म डिनरमा छलफल हुनेछ ।
साँझ ९:१५ देखि ९:४५ बजेसम्म भारत मण्डपमको लेभल २ मा रहेको लिडर्स लाउन्जमा नेता तथा प्रतिनिधिमण्डलका प्रमुखहरू भेला हुनेछन् । यसपछि उनीहरु साउथ वा वेस्ट प्लाजाबाट होटलतर्फ प्रस्थान गर्नेछन् ।
जी-२० शिखर सम्मेलनको दोस्रो दिनको तालिका (सेप्टेम्बर १०)
विहान ८:१५ देखि ९ बजेसम्म नेता तथा प्रतिनिधिमण्डलका प्रमुख राजघाट पुग्नेछन् । यसै क्रममा राजघाटस्थित लिडर्स लाउन्जभित्र शान्ति प्रस्तावमा हस्ताक्षर हुनेछ ।
बिहान ९ बजेदेखि ९ः२० बजेसम्म महात्मा गान्धीको समाधिमा माल्यार्पण गरिने छ । यस अवधिमा, महात्मा गान्धीको मनपर्ने भक्ति गीतहरूको प्रत्यक्ष प्रदर्शन पनि हुनेछ।
९: २० मा नेता र प्रतिनिधिमण्डल प्रमुख अलग-अलग काफिलेमा लिडर्स लाउन्ज तर्फ प्रस्थान गर्नेछन्।
विहान ९ः४० देखि १०ः१५ बजेसम्म नेता तथा प्रतिनिधिमण्डलका प्रमुखहरु भारत मण्डपमा आउनेछन् ।
बिहान १०:१५ देखि १०:२८ सम्म भारत मण्डपमको लेभल २ साउथ प्लाजामा वृक्षरोपण समारोह हुनेछ।
बिहान १०:३० देखि १२:३० सम्म, तेस्रो सत्र भारत मण्डपमको लेभल २ समिट हलमा ‘एक भविष्य’ हुनेछ। त्यसपछि नेताहरूले गरेको घोषणालाई स्वीकार गरिनेछ।
कस्ता नेताहरु सहभागी हुने ?
जी–२० शिखर सम्मेलनमा अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेन, बेलायती प्रधानमन्त्री ऋषि सुनक, जापानी प्रधानमन्त्री फ्युमियो किशिदा, चिनियाँ प्रधानमन्त्री ली छ्याङ, रुसी विदेशमन्त्री सर्गेई लाभरोभ, इटालीका प्रधानमन्त्री जर्जिया मेलोनी, क्यानडाका प्रधानमन्त्री जस्टिन ट्रुडो, फ्रान्सका राष्ट्रपति इमानुएल म्याक्रोन सहभागी थिए । अष्ट्रेलियाका प्रधानमन्त्री एन्थोनी अल्बानीज, जर्मन चान्सलर ओलाफ स्कोल्ज सहभागी हुनेछन्।
दक्षिण कोरियाका राष्ट्रपति युन सुक येओल, दक्षिण अफ्रिकाका राष्ट्रपति सिरिल रामाफोसा, टर्कीका राष्ट्रपति रेसेप तैयप एर्दोगान, बंगलादेशका प्रधानमन्त्री शेख हसिना, मरिससका प्रधानमन्त्री प्रविन्द कुमार जुगनाउथ, अर्जेन्टिनाका राष्ट्रपति अल्बर्टो फर्नान्डेज, कोमोरोसका राष्ट्रपति र अफ्रिकी संघका अध्यक्ष अजली असुमानी सहभागी हुनेछन् ।
सोही अवसरमा ओमानका उपप्रधानमन्त्री सय्यद फहद बिन महमूद अल सइद, इजिप्टका राष्ट्रपति अब्देल फताह अल–सिसी, संयुक्त अरब इमिरेट्सका राष्ट्रपति शेख मोहम्मद बिन जायद अल नाह्यान, संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिव एन्टोनियो गुटेरेस, अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष (आईएमएफ) प्रमुख क्रिस्टालिना जर्जिएभा र विश्व बैंकका अध्यक्ष अजय बंगा सहभागी हुनेछन् ।
पाहुनाहरुको आतिथ्यता रमाइलो हुनेमा ढुक्क छु : प्रधानमन्त्री मोदी
“मलाई विश्वास छ हाम्रा पाहुनाहरूले भारतीय आतिथ्यको न्यानो आनन्द लिनेछन्,” प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले सामाजिक सञ्जाल प्लेटफर्म X मा एक पोस्टमा भने। ‘मैत्री र सहयोगको बन्धनलाई अझ प्रगाढ बनाउन धेरै नेता र प्रतिनिधिमण्डलका प्रमुखसँग द्विपक्षीय भेटघाट गर्नेछु,’ उनले भने ।
जी-२० शिखर सम्मेलन पहिलो पटक भारतमा भइरहेको छ, जसको अध्यक्षता यस पटक भारतले गरिरहेको छ। यस शिखर सम्मेलनमा सबै नेताहरूले महत्वपूर्ण विश्वव्यापी मुद्दाहरूमा छलफल गर्नेछन्। भारत, यसको जी-२० अध्यक्षता अन्तर्गत, समावेशी वृद्धि, डिजिटल नवाचार, जलवायु लचिलोपन र समान वैश्विक स्वास्थ्य पहुँच जस्ता विभिन्न मुद्दाहरूमा ध्यान केन्द्रित गरिरहेको छ।
जी-२० को एजेन्डा के छ?
जी-२० शिखर सम्मेलनको एजेन्डामा विकासशील देशहरूलाई आर्थिक सहायता, विश्व बैंक र आईएमएफको सुधार, क्रिप्टो मुद्राको लागि नयाँ नियम, खाद्य र ऊर्जा सुरक्षामा जोड, जलवायु परिवर्तन र रूस-युक्रेनको आर्थिक र सामाजिक प्रभाव जस्ता विषयहरू समावेश छन्। युद्ध। यी सबै विषयमा छलफल हुनेछ।
जी-२० किन महत्त्वपूर्ण छ?
जी-२० सदस्य राष्ट्रहरूले विश्वको कुल गार्हस्थ्य उत्पादन (जीडीपी) को लगभग 85 प्रतिशत, विश्वव्यापी व्यापारको 75 प्रतिशत भन्दा बढी र विश्व जनसंख्याको लगभग दुई तिहाइ प्रतिनिधित्व गर्दछ, त्यसैले यो समूह र शिखर सम्मेलन विश्वको लागि धेरै महत्त्वपूर्ण छ।
जी-२० समूहमा को-को पर्छन्?
जी–२० समूहमा अर्जेन्टिना, अष्ट्रेलिया, ब्राजिल, क्यानडा, चीन, फ्रान्स, जर्मनी, भारत, इन्डोनेसिया, इटाली, जापान, कोरिया गणतन्त्र, मेक्सिको, रुस, साउदी अरेबिया, दक्षिण अफ्रिका, टर्की, बेलायत, अमेरिका र युरोपेली मुलुक छन् । संघ (EU) समावेश छन्।
*भारतीय समयअनुसार
