दलाई लामाबाट चीनलाई ठूलो झड्का
अमेरिका । ८७ वर्षीय तिब्बती धर्मगुरु दलाई लामाले चीनलाई ठूलो झट्का दिएका छन् । उनले अमेरिकामा जन्मेका ८ वर्षीय मङ्गोलियन बालकलाई तिब्बती बौद्ध धर्मको तेस्रो सर्वोच्च धार्मिक नेता बनाएका छन् । उनी जुम्ल्याहा मध्ये एक हुन्। दलाई लामाले यस बालकलाई १०औँ खलखा जेत्सुन धम्पा रिन्पोछेको पुनर्जन्म भनेका छन् ।
नयाँ धर्मगुरुलाई भेट्ने समारोह मार्च ८ मा हिमाचल प्रदेशको धर्मशालामा भएको थियो तर यसको जानकारी अहिले सार्वजनिक भएको छ । उक्त समारोहमा ६०० मङ्गोलियनहरुको सहभागिता रहेको थियो । दलाई लामाले भने- हाम्रा पुर्खाहरूको चक्रसंवरको कृष्णाचार्य वंशसँग गहिरो सम्बन्ध थियो। यी मध्ये एकले मंगोलियामा मठ पनि स्थापना गरे। यस्तो अवस्थामा मंगोलियामा तेस्रो धार्मिक नेतासँग भेट हुनु निकै शुभ मानिन्छ ।
मङ्गोलियाली मिडियाका अनुसार नयाँ तिब्बती धर्मगुरु मङ्गोलियाका गणितका प्राध्यापकका जुम्ल्याहा सन्तानमध्ये एक हुन्। यी बालबालिकाको नाम अगुडाई र अचिलताई हो । र बच्चाकी हजुरआमा मंगोलियाको संसद सदस्य हुनुहुन्छ। बच्चा धार्मिक नेता बनेको खबर आएसँगै मङ्गोलियामा मानिसहरूले उत्सव मनाउन थाले। कार्यक्रममा बौद्ध धर्मावलम्बीहरुमा ठूलो उत्साह थियो । अर्कोतर्फ, केही सञ्चारमाध्यमका अनुसार यसअघि पनि मंगोलियाका एक बालक धार्मिक नेता भएको खबर आएको थियो तर अहिले दलाई लामाले यसको पुष्टि गरेका छन् ।
दलाई लामाको यो कदमलाई राजनीतिक रुपमा महत्वपूर्ण मानिएको छ । तिब्बतमा कुनै विद्रोहको सम्भावना नहोस् भनेर चीन तिब्बती बौद्ध धर्मको परम्परा अनुसार आफ्ना जनतालाई नियुक्त गर्न चाहन्छ। चीन सरकारले छनोट गर्ने बौद्ध नेताहरूलाई मात्रै देशले मान्यता दिने घोषणा गरेको छ । यसअघि पनि सन् १९९५ मा दलाई लामाले दोस्रो सर्वोच्च धार्मिक नेता पञ्चेन लामालाई छनोट गर्दा चिनियाँ अधिकारीहरूले उनलाई जेल हालेका थिए। त्यसपछि चीनले आफ्नो मनपर्ने धार्मिक नेतालाई उक्त पदमा नियुक्त गरेको थियो। अब तेस्रो तिब्बती धार्मिक नेता पाएपछि उनको सुरक्षालाई लिएर बौद्ध धर्मावलम्बीमा चिन्ता छाएको छ ।
दलाई लामा सन् १९५९ मा चीनबाट हिमाचल आएका थिए
दलाई लामा तिब्बतका धार्मिक नेता हुन्। उहाँ 1935 मा जन्मनुभएको थियो। उनी २ वर्षको हुँदा अघिल्लो दलाई लामाको पुनर्जन्म भएको भनिएको थियो। यसपछि उनलाई १४ औं दलाई लामाको रुपमा मान्यता प्राप्त भयो । चीनले आफ्नो कब्जामा लिएपछि दलाई लामा सन् १९५९ मा तिब्बतबाट भागेका थिए । त्यसयता उनी हिमाचल प्रदेशको धर्मशालामा बस्दै आएका छन् । दलाई लामालाई सन् १९८९ मा नोबेल शान्ति पुरस्कार प्रदान गरिएको थियो । तर, चीनले तिब्बतलाई पृथकतावादी भनेका छन् ।