अमेरिकी सरकार बन्द एक महिना: इतिहास, कारण, असर र अबको अवस्था
ल्यानक्यास्टर, पेन्सिल्भेनिया/ अमेरिकामा संघीय सरकार पुनः बन्द भएको एक महिना पुगेको छ। कंग्रेस र राष्ट्रपतिबीच बजेट सम्बन्धी सहमति नजुट्दा संघीय प्रशासनका थुप्रै विभाग र सेवा ठप्प भएका छन्।
जब कंग्रेसले संघीय सरकारका एजेन्सीहरू चलाउन आवश्यक बजेट पारित गर्न सकेन अथवा राष्ट्रपतिको स्वीकृति प्राप्त बिल पारित नभएपछि सरकारका केही वा सम्पूर्ण प्रकारका काम रोकिन्छ । यसलाई शटडाउन भनिन्छ।
विशेष गरेर, अमेरिकी संघीय बजेट वर्ष एक अक्टोबरबाट सुरु हुन्छ। तय म्यादभन्दा पहिले अर्को बजेट वा “निरन्तर सङ्कल्प” (अस्थायी बजेट कानून) पास नभएमा शटडाउनको अवस्था आउँछ।
राजनीतिक रूपमा यस्तो अवस्था रिपब्लिकन र डेमोक्र्याट दलबिचको नीति–विवादका कारण देखिन्छ ।
सीमाना सुरक्षा खर्च, सामाजिक सहायता, रक्षा तथा विदेश सहायता, वातावरण र कर नीति जस्ता विषयमा असहमति छ।
बजेट पारित हुन सिनेटमा ६० प्रतिशत बहुमत चाहिन्छ।
अमेरिकी सरकार बन्दको इतिहास
अमेरिकामा सरकार बन्द भएको यो पहिलो पटक भने होइन। यस्तो बन्दको प्रक्रिया सन् १९८० पछिदेखि बेलाबेलामा देखिँदै आइएको छ। सन् १९८० मा पहिलो पटक संघीय सरकारका केही भाग बन्द भएको थियो ।
सन् १९९५-९६ मा विल किल्टन राष्ट्रपति रहेको बेला कर तथा बजेट विवादका कारण सरकार २१ दिनसम्म बन्द थियो।
सन् २०१८-१९ मा डोनाल्ड ट्रम्पको कार्यकालमा ३५ दिन शटडाउन भएको थियो। जुन शटडाउनलाई अमेरिकाको इतिहासमा सबैभन्दा लामो भनिन्छ।
यस पटक अक्टोबर १ बाट नयाँ शटडाउन सुरु भएको हो ।
किन बन्द हुन्छ?
मुख्यतः बजेट विधेयकहरू पारित नभएमा — अर्थात्, कंग्रेसले आवश्यक अनुदान अनुमति नदिने अवस्थाले।
राजनीतिक दलहरू बीच ठूलो असहमति — उदाहरण स्वरूप स्वास्थ्य देखभाल, सामाजिक खर्च, सीमाना सुरक्षाको बजेट, सहायताहरू आदि विषयमा।
बजेट प्रक्रियामा फेरि “वार्षिक बजेट काट्ने/भनेर विशेष भूमिका दिने” प्रवृत्ति, जसले विवाद सिर्जना गर्छ।
बन्द हुँदा के के असर पर्छ?
सेवा तथा कर्मचारीसम्बन्धी असर : संघीय कर्मचारीहरू को काम रोकिन्छ वा उनीहरू ‘फर्लो’मा जान्छन् । तलब पाउदैनन । स्वास्थ्य, सामाजिक सेवा, न्यायालय, राष्ट्रिय पार्क लगायतका काममा ढिलाइ वा अवरोध हुन्छ।
‘मेडिकेयर/मेडिकेट’ तुरुन्त विच्छेद हुँदैन तर प्रशासकीय सेवा रेकर्ड अपडेटमा समस्या आउँछ।
आर्थिक तथा व्यापक असर
अर्थव्यवस्थामा तात्कालिक असर पर्छ । जीडीपी माथि नकारात्मक प्रभाव, बजार अनिश्चितता बढ्नु, सरकारी डाटा प्रकाशन रोकिनु।
शासन-व्यवस्थागत भरोसा कम हुन सक्छ, जनता तथा व्यवसायमा असर पर्छ।
अब कहिले खुल्छ?
शटडाउन तब सकिन्छ, कंग्रेसले बजेट वा अस्थायी बजेट पारित गरिसकेको र राष्ट्रपतिले हस्ताक्षर गरेको अवस्थामा।
तथापि, कुनै निश्चित मिति छैन जबसम्म राजनीतिक-बजेटीय सहमति हुँदैन। वर्तमानमा शटडाउन खुल्ने मिति बाहिरिएको छैन।
सरकार बन्द हुनु कुनै साधारण प्रशासनिक समस्या होइन — यो राजनीतिक असहमति, बजेट प्रक्रिया विफलता र प्रशासकीय ठहराव को परिणाम हो। प्रभाव सरल कर्मचारी मात्र होइन, सम्पूर्ण देश-अर्थतन्त्र र सार्वजनिक सेवामा पर्छ। समयमै सहमति नभए अझै लामो समयसम्म रहन सक्छ।
विभिन्न एजेन्सीहरूको सहयोगमा
Author
