धुर्मुसको पीडा र समाजको कठोर दृष्टि

त्रिविक्रम नेउपाने

आजको सामाजिक वातावरणमा यस्तो विचित्र प्रवृत्ति देखा पर्न थालेको छ जहाँ कसैको संघर्ष भन्दा उसलाई धकेल्ने टिप्पणीले बढी चर्चा पाउँछ।

धुर्मुस—जसले देशका विभिन्न कुना–कुनामा हाँसो र आशा बोकेर पुगेका थिए। त्यसै व्यक्तित्वलाई हाल इंटरनेटका आलोचकहरूले अनावश्यक उपहासको निशाना बनाउन थालेका छन्। बाहिरी पोसाक, निजी वस्तु, गाडी वा जुत्ताजस्ता सामान्य कुराहरूलाई आधार बनाएर कसैको चरित्रमाथि आक्रमण गर्नु कत्तिको न्यायोचित हो भन्ने प्रश्न फेरि–फेरि उठिरहन्छ।

धुर्मुसले जोगाइ राखेको प्रतिष्ठा, उनी बोकेको निष्ठा र जनताले दिएको सम्मान आज अपमानको बोझभित्र धसिँदै जाँदा समाज कति संवेदनहीन बन्दै गएको छ भन्ने कुरा मन लाग्दोजस्तो चिरफार गर्नैपर्ने विषय बनेको छ।

धुर्मुसको यात्रा केवल हास्यकलामा सीमित थिएन। बस्तीबस्तीमा पुगेर विपत्तिग्रस्त परिवारलाई घर बनाइदिने, जनस्तरबाटै आर्थिक सहयोग जुटाएर सार्वजनिक निर्माण गर्ने, र संसारभरका नेपालीलाई एकसूत्रमा बाँध्ने अभियान चलाउने, यी सबै उनको दैनिक जीवनको हिस्सा बनेका थिए।

यति ठूलो समर्पणका बीच पनि उनी जसरी ट्रोल र टिप्पणीको शिकार भइरहेका छन्, त्यो दृश्य केवल एक व्यक्तिको अपमान होइन, समाजको नैतिक मूल्य घट्दै गएको संकेतझैँ देखिन्छ। जति पटक उनले हास्य प्रस्तुतिका माध्यमबाट देशका मानिसहरूलाई जीवनको पीडा भुलाइदिए, त्यतिनै पटक आज आफूलाई पीडादायक स्थितिबाट बचाउन चाहँदा साथ पाउन नसक्नु विडम्बनापूर्ण व्याथा हो।

धुर्मुसले हात समातेको अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको क्रिकेट रंगशाला कुनै निजी महत्वाकांक्षाको उपज थिएन। यो परियोजना नेपालको खेलकुद संरचनालाई विश्वस्तरमा पुर्‍याउने दिशामा एक महत्वपूर्ण कदम थियो, जसले खेल पर्यटन, युवा अवसर, र राष्ट्रिय गौरवका ढोका खोल्न सक्थ्यो।

उनले यो सपना पूरा गर्न आफ्नो समय, ऊर्जा र प्रतिष्ठा मात्रै दिएनन्, ठूलो जोखिम पनि बहोरे। जनस्तरबाट उठेको विश्वासलाई कहिल्यै धोका नदिने प्रतिज्ञा बोकेर उनले यो योजना अघि बढाए, तर व्यवस्था र राजनीतिका जटिल मोडले बारम्बार प्रगति अवरुद्ध बनाइरह्यो।

सम्झौता, कागजी प्रक्रिया, निकासा र प्रशासनिक जवाफदारीका बीचमा धुर्मुसले भोगेको मानसिक दबाब शब्दमा बाँध्न पनि गाह्रो छ। रंगशाला निर्माणको यात्रा अघि बढाउने क्रममा विभिन्न तहका कार्यालयहरूले अपेक्षित जिम्मेवारी पुरा नगर्दा समस्या थप जटिल बन्दै गयो।

निकासा ढिलो हुनु, स्पष्ट रुपमा निर्धारण गरिएको दायित्व समयमै नआउनु, र प्रत्येक छलफल आशाभन्दा निराशा लिएर टुंगिनुले धुर्मुसको मनमा ‘प्रयासको मूल्य नै छैन’ भन्ने भाव बढ्दै गयो। प्रशासनिक संयन्त्रले समयमै पारदर्शी निर्णय लिन नसक्दा एउटा राष्ट्रिय महत्वको सपना अलपत्र पर्न थालेको छ। यस्तो निराशाजनक अवस्थाले धुर्मुसलाई मात्र होइन, देशकै भविष्यले बिस्तारै निरुत्साहित महसुस गर्न थालेको छ। उपहासको संस्कारले मानिस होइन, आशा मार्छ।

समाजमा अहिले अत्यधिक नै आलोचना गर्ने होड चलेको छ। कसैको कठिनाइ देख्नेबित्तिकै आलोचना गर्दै हिँड्ने जमात बढ्दो छ। मानिसहरू एउटै भिडियो वा फोटो हेरेर हतार हतार निष्कर्ष निकाल्छन् अनि त्यो निष्कर्षले कसैको आत्मसम्मान कति क्षतिग्रस्त हुन्छ भन्नेबारे सोच्ने फुर्सद कसैलाई हुँदैन। धुर्मुसका आँखाबाट बगेको आँसुमा असहयोग, लाञ्छना र अपमानले दिएको चोट लुकेको छ, तर धेरैलाई त्यो आँसु मनोरञ्जनको स्रोत जस्तो देखिन थाल्नु समाजका लागि चासोको विषय हो।

उपहासले मान्छेलाई कमजोर बनाउँछ; समर्थनले मौका दिन्छ। अहिले धुर्मुसलाई आवश्यक भएको कुरा उपहास होइन सहानुभूति र सचेत आवाज हो। धुर्मुसलाई अहिले साथ, समझदारी र न्याय चाहिएको छ। धुर्मुसको वर्तमान अवस्था लोकप्रियता वा चर्चाको आवश्यकता होइन; यो समय उनीलाई नैतिक सहयोग, प्रशासनिक इमानदारी र नागरिकको विश्वास आवश्यक छ।

सामाजिक मञ्चमा आ–आफ्नो रिसाएर लेखिने टिप्पणीले केही फाइदा दिंदैन, न त देशको भविष्य सुधार्छ। तर एक सकारात्मक पोस्ट, न्याय माग्ने आवाज, र राज्य संयन्त्रलाई दायित्व सम्झाउने नागरिक चेतनाले भने फरक पार्न सक्छ। धुर्मुस अरू कसैजस्तै सामान्य कलाकार मात्र होइनन्, उनी सपना बोकेर हिँड्ने मान्छे हुन्। सपनाको मूल्य बुझ्ने समाजले मात्र भविष्य निर्माण गर्न सक्छ।

अन्तिम बुझाइ धुर्मुसको कथा हामी सबैका लागि चेतावनी हो।धुर्मुसको संघर्ष कुनै व्यक्तिगत पीडा होइन।यो व्यवस्थाको वास्तविकता हो, जहाँ राम्रो काम गर्न खोज्नेले नै धेरै चोट पाउनु पर्ने अवस्था बनाइन्छ। यदि हामीले समाजसेवी, कलाकार र अभियन्तालाई सहयोग गर्ने संस्कार विकास गर्न सकेनौँ भने भोलिका पुस्ताले देशका लागि ठूलो सपना देख्नै छोड्नेछन्। यस्तो अवस्थामा धुर्मुसको पीडा बुझेर, उनको अभियानलाई पुनर्जीवित गर्न सकिने वातावरण बनाउन, सबैले जिम्मेवारीपूर्वक सहभागी हुनुपर्ने आवश्यकता छ।

धुर्मुसले थाल्ने हिम्मत देखाए,अब समाजले साथ दिने हिम्मत देखाउनुपर्छ।यही नै हाम्रो साझा कर्तव्य हो—न्याय, समर्थन र सकारात्मकताको मार्गले एउटा राम्रो देश निर्माण गर्ने।

र यो पनि …

देशभक्ति र अर्थनीतिको संगम ट्रम्प नेतृत्वको टैरिफ उपलब्धी