पाकिस्तानी पूर्व प्रधानमन्त्री फसेको तोशखाना मुद्दा के हो?
लाहोर । पाकिस्तानका पूर्व प्रधानमन्त्री इमरान खान सत्तामा हुँदा पाएका उपहारका कारण अहिले विवादमा तानिएका छन् । जसका कारण उनलाई गिरफ्तार गरिएको छ । सन् २०१८ मा सत्तामा आएका इमरान खानले आधिकारिक भ्रमणका क्रममा करिब १४ करोड रुपैयाँ बराबरका ५८ उपहार पाएका थिए । यी महँगो उपहारहरू तोशाखानामा जम्मा गरिएको थियो।
पछि इमरान खानले सस्तो मूल्यमा तोशाखानाबाट किनेर बजारमा महँगो मूल्यमा बेचेका थिए । उनले यो सम्पूर्ण प्रक्रियाका लागि सरकारी कानुनमा पनि परिवर्तन गरेका थिए ।
मिडिया रिपोर्टका अनुसार इमरानले ती उपहारहरू तोशखानाबाट २.१५ करोडमा किनेका थिए र बेचेर ५.८ करोड रुपैयाँ नाफा कमाएका थिए । उपहारमा एउटा ग्राफ घडी, एक जोडी कफलिङ्क, एउटा महँगो कलम, एउटा औंठी र चारवटा रोलेक्स घडीहरू थिए ।
सोही मुद्दाका कारण इमरान खानको गिरफ्तारीलाई लिएर पाकिस्तानमा राजनीतिक हलचल जारी छ । पाकिस्तान तेहरिक–ए–इन्साफ पार्टीका प्रमुख तथा पूर्व प्रधानमन्त्री इमरान खान तोशाखाना मुद्दामा सुनुवाइका लागि शनिबार इस्लामाबाद प्रस्थान गरेका छन् । इमरान इस्लामाबादबाट निस्किने बित्तिकै पञ्जाब पुलिसले उनको घरको गेटमा डोजर चलाउन थालेको थियो । यसैबीच केही समर्थकले प्रहरीसँग भिड्ने प्रयास गरेका थिए । तर, प्रहरीले २० जनालाई गिरफ्तार गरी समर्थकमाथि बल प्रयोग गरेको थियो ।
प्रहरीको यो कदमबाट इमरान खान आक्रोशित भएका छन् । उनले श्रीमती बुशरा बेगम घरमा एक्लै रहेको बताए । आखिर लाहोर पुलिसले कुन कानुन अन्तर्गत यो अभियान चलाइरहेको छ? यो लन्डन योजनाको एक हिस्सा हो, जहाँ यो भगोड़ा नवाज शरीफलाई सत्तामा ल्याउने प्रतिबद्धता थियो।
वास्तवमा, पाकिस्तानको कानून अनुसार, विदेशी राज्यका गणमान्य व्यक्तिहरूबाट प्राप्त कुनै पनि उपहार राज्य डिपोजिटरी अर्थात् तोशखानामा राख्नुपर्छ । यदि राष्ट्र प्रमुखले उपहार राख्न चाहन्छ भने, उसले यसको मूल्य बराबर रकम तिर्नुपर्नेछ । यो लिलामी प्रक्रिया मार्फत निर्णय गरिन्छ । यी उपहारहरू कि त तोशखानामा जम्मा हुन्छन् वा लिलामी गर्न सकिन्छ र यसबाट कमाएको पैसा राष्ट्रिय कोषमा जम्मा हुन्छ ।
पाकिस्तानी मिडिया रिपोर्टका अनुसार इमरान खानलाई अगस्टमा सत्ताबाट हटाएको केही महिनापछि सत्तारूढ गठबन्धनका केही सांसदहरूले राष्ट्रिय सभाका अध्यक्ष राजा परवेज अशरफसमक्ष आरोपपत्र दायर गरेका थिए। इमरान खानले तोशखानालाई प्राप्त उपहारको विवरण नदिएको आरोप लगाइएको थियो । पाकिस्तानका सभामुखले यस विषयमा छानबिन गराए । ८ सेप्टेम्बरमा इमरान खानले सूचना पाएका थिए ।
उनले यो सूचनाको जवाफ दिँदै आफू प्रधानमन्त्री हुँदा आफूले पाएका चारवटा उपहार बेचेको बताए । यी उपहारहरूमा ग्राफ, रोलेक्स घडी, कफलिङ्कको एक जोडी, महँगो कलम, धेरै धातुका वस्तुहरू र एउटा औंठी समावेश थियो ।
आरोप प्रमाणित भएपछि गत वर्ष इमरान खानले संसद सदस्यता पनि गुमाए । इमरान खानले जानाजानी चुनाव ऐन, २०१७ को प्रावधानको उल्लङ्घन गरेका थिए र गलत बयान दिएका थिए । उनले सन् २०२०–२१ को आफ्नो सम्पत्तिको बारेमा पनि गलत जानकारी दिएका थिए ।
इमरान खानलाई संविधानको धारा ६३(१)(पी) र निर्वाचन ऐनका धाराहरू अन्तर्गत अयोग्य घोषित गरिएको थियो। पाकिस्तानको संविधानको धारा ६३(१)(पी) ले कुनै पनि कानून बमोजिम तत्कालका लागि अयोग्य ठहरिएको व्यक्ति मजलिस–ए–शुरा वा प्रान्तीय सभाको सदस्य बन्न वा निर्वाचित हुन सक्ने व्यवस्था गरेको छ।
तोशखाना प्रकरण बाहिर आएपछि इमरान खानले पनि यसबारे बयान दिएका थिए । उनले व्यक्तिगत रुपमा यी उपहारहरु प्राप्त गरेको बताए ।