अमेरिकामा नागरिकता र ग्रीनकार्ड अन्तर्वार्ता प्रणाली परिवर्तन

ल्यानक्यास्टर, पेन्सिल्भेनिया/  अमेरिकामा आप्रवासन नीति समयसँगै बदलिँदै आएको छ, तर सन् २०२५ को अक्टोबर २० देखि लागु हुने गरी ट्रम्प प्रशासनले प्रस्तुत गरेको नागरिकता तथा ग्रीनकार्डको अन्तर्वार्ता प्रणालीको नयाँ स्वरूपले आप्रवासी समुदायमा चर्चा चुलिएको छ।

यस ऐतिहासिक परिवर्तनको उद्देश्य अमेरिकी मूल्य र पहिचानलाई अझ सुदृढ पार्नु रहेको छ।

संयुक्त राज्य अमेरिका नागरिकता तथा आप्रवासन सेवा (युएससीआइएस) ले यी परिवर्तनलाई “नागरिकता प्रक्रियामा नैतिकता, जिम्मेवारी तथा एकीकरण” लाई प्राथमिकता दिन आवश्यकीय बताएको छ।

नयाँ प्रणालीमा मुख्य परिवर्तनहरू, कठोर नागरिकता परीक्षा

नयाँ नागरिकता परीक्षणमा ठूलो बदलाव गरिएको छ। अबबाट, आवेदकले नागरिकता अन्तर्वार्ता पास गर्न २० मध्ये १२ प्रश्नमा सही जवाफ दिनुपर्छ। पहिले १० प्रश्नमध्ये ६ मात्र चाहिन्थ्यो। यी प्रश्नहरू संयुक्त राज्य अमेरिका इतिहास, सरकार, संविधान, अधिकार र जिम्मेवारीसँग सम्बन्धित एक सय २८ वटा प्रश्नको सेटबाट चयन गरिनेछन्। उत्तर दिन दुई प्रयास मात्र पाइनेछ, दोस्रो प्रयासमा पनि नपुग्दा नागरिकता अस्वीकृत हुनेछ। यसले आवेदकमा राम्रो तयारी र अमेरिकी व्यवस्थाको गहिरो ज्ञान आवश्यक बनाएको छ।

‘सदाचार’ अर्थात् असल नैतिक चरित्र को विस्तृत जाँच

पहिले आवेदकको आपराधिक रेकर्ड, कर विवरण र अन्य औपचारिक कागजी आधारका आधारमा ‘सदाचार’ साबित गर्नुपर्ने हुन्थ्यो। तर नयाँ नियममा अब आवेदकले आफ्नो समुदायमा सकारात्मक प्रभाव पारेको प्रमाण समेत पेस गर्नुपर्नेछ। परीक्षणकर्ताले अफिसियल ‘छिमेकी अनुसन्धान’ को आदेश दिन सक्नेछन्—अर्थात् छिमेकी, कम्पनी/स्कुलका कर्मचारी, सहकर्मी वा समुदाय सदस्यबाट सिफारिस पत्र लिन, इन्टरभ्यु गर्न सकिनेछ। यस्तो प्रक्रिया अमेरिका सन् १९९१ यता बहुतै कम मात्रामा गरिएको थियो।

विस्तारमा छानबिन र अन्तर्वार्ता

प्रत्येक ग्रीन कार्ड आवेदकका कागजात र व्यक्तिगत जीवनको विस्तारमा छानबिन हुनेछ। यसले केवल अपराध–निरपेक्षता हेर्ने परिपाटीलाई परिवर्तन गर्दै अब आवेदकको सामाजिक सहभागिता, इमानदारी तथा अमेरिकी मूल्यमान्यताको आदानप्रदानमा ध्यान दिइनेछ।

---

---

‘होमल्याण्ड डिफेन्डर्स’ को नयाँ टोली

नयाँ प्रणाली अन्तर्गत ‘होमल्याण्ड डिफेन्डर्स’ नामक कर्मचारी खटाइने भएका छन्। यी कर्मचारीले ग्रीन कार्ड, वर्क भिसा र नागरिकता प्रक्रियामा नयाँ, पुराना सबै प्रक्रियालाई हल गर्नेछन्। प्रशासनका अनुसार, ‘होमल्याण्ड डिफेन्डर्स’ ले अन्तर्वार्ता तथा छानबिनलाई निष्पक्ष, गहिरो र जिम्मेवार तरीकाले अगाडि बढाउनेछन्।

प्रणालीका पछाडिको विचार

युएससीआइएसले अमेरिकी नागरिकता संसारको सबैभन्दा ‘पवित्र’ नागरिकता भएको र नयाँ सम्भावित नागरिकहरूले अमेरिकी मूल्य, नैतिकता र नियमहरूप्रति गहिरो प्रतिबद्धता देखाउनुपर्छ भन्ने तर्क गरेको छ। नयाँ नियम लागू गर्दा, ‘आपराधिक रहित’ मात्र पुगेन, आवेदकले अमेरिकालाई सामाजिक, आर्थिक र सांस्कृतिक दृष्टिले योगदान पुर्‍याउन सक्ने क्षमता देखाउनुपर्ने बताइएको छ।

प्रशासनका प्रवक्ताले बताए अनुसार, “यस परिवर्तनपछि मात्र हामी अमेरिकालाई अझ मजबुत, सुरक्षित र अन्तर्गत रहेका सबैलाई सुविधाजनक एवं संयमित वातावरणमा राख्न सक्नेछौँ।”

आलोचना र चिन्ताहरू

तर, विज्ञ तथा आप्रवासी अधिकारकर्मीहरू भने यसलाई विवादास्पद मान्दै आएका छन्। प्रवासी नीति विज्ञ डोरिस मैस्नरका अनुसार, पछिल्ला टिप्पणीकै आधारमा यस्तो नीति आप्रवासीको नियतमाथि अनावश्यक शङ्का उठाउने र अनावश्यक तनावपूर्ण बनाउने खालको छ। अनुसन्धानका क्रममा बयान, छिमेकका सिफारिसको माग अथवा सामाजिक कार्यमा संलग्नता अनिवार्य जस्ता विविध आयामले नीति कठोर र जटिल मात्र होइन, विवेक विपरीत पनि बनाउने चिन्ता व्यक्त गरिएको छ।

भारतीय र नेपाली लगायतका आप्रवासीमाथि असर

अमेरिकामा भारतीय समुदाय दोस्रो सबैभन्दा ठूलो आप्रवासी समूह हो, जसबिच हजारौँ ग्रीन कार्ड होल्डर नागरिकताका लागि पालो कुरिरहेका छन्। सन् २०२४ मा मात्र करिब ४९,७०० भारतीय नागरिकहरूले स्वीकृति पाए जुन नयाँ अमेरिकी नागरिकहरूको ६.१% हो। यस्ता कडा नियम र प्रक्रियाले भारतीय, नेपाली र अन्य आप्रवासी समुदायमा अतिरिक्त चुनौतीहरू थप्ने र प्रक्रियालाई थप जटिल तथा दीर्घकालीन बनाउने देखिन्छ।

नेपाली समुदायको लागि, यस्तो परिवर्तनले तयारी, कागजात व्यवस्थापन तथा आफ्नो सामूहिक र व्यक्तिगत छवि अझै सशक्त बनाउनुपर्ने आवश्यकता देखिएको छ।

प्रशासनको औपचारिक प्रतिवेदन

ह्वाइट हाउसका उप–प्रमुख स्टीफन मिलरका अनुसार, “अब हामी ‘होमल्याण्ड डिफेन्डर्स’ नियुक्त गर्दै छौँ जसले राष्ट्रिय सुरक्षालाई ध्यानमा राखेर, सबै अन्तर्वार्ता निष्पक्ष र पारदर्शी बनाउनेछन्। योग्य, विश्वासी र अमेरिकी मूल्यमा चासो राख्ने आप्रवासी मात्र नागरिकता पाउनेछन्।”

निष्कर्ष

यो ऐतिहासिक परिवर्तनले अमेरिकामा ग्रीन कार्ड अन्तर्वार्ता प्रणाली मात्र होइन, समग्र आप्रवासी नीति नै नयाँ दिशातर्फ बदलिएको छ। अब अमेरिकी नागरिकता वा हरियो कार्डका आकाङ्क्षीले आफ्नो समर्पण, योग्यता, सामाजिक र सांस्कृतिक गठबन्धन सशक्त बनाउनै पर्ने भएपछि तयारी, अनुसन्धान र योगदानको प्रमाण जुटाउन अझ गहन लाग्नुपर्ने भएको छ।

नेपाली वा कुनै पनि आप्रवासी समुदायका लागि, अबको सफलता नियम, सत्यता र सदाचारप्रतिको इमानदार नातामा आधारित छ। यसरी अमेरिकी सपनातिरको यात्रा कठिन हुन्छ, तर इमानदारी, ज्ञान र समाजसेवा प्रमाणित गर्न सक्नेहरूको लागि अब पनि सम्भावना जीवित छ।