एनआरएनएमा एकताको आवश्यकता: नयाँ पुस्तासँगै साँचो स्वयंसेवी संस्थाको बाटो

सरोज सिग्देल/

गैर आवासीय नेपाली संघ (एनआरएनए) केवल एउटा संस्था मात्र होइन, विदेशमा पसिना बगाइरहेका लाखौँ नेपालीहरूको आशा र भरोसाको केन्द्र हो। कसैले खाडीमा कठोर श्रम गरेर घरमा पालनपोषण गर्दैछन्, कसैले अमेरिकामा पढ्दै मातृभूमिको लागि ज्ञान बटुल्दै छन्, कसैले युरोपमा व्यवसाय गरेर नेपालमा लगानी ल्याउने सोच बोकेका छन्। यी सबैलाई एउटै धागोले बाँध्ने संस्थान हो एनआरएनए। तर पछिल्ला वर्षहरूमा गुटबन्दी, व्यक्तिगत महत्त्वाकाङ्क्षा र राजनीतिक अनुहारहरूको प्रभावले गर्दा यो संस्था आफ्नो बाटो भुलेको अनुभूति हुन थालेको छ।

हालै देखिएको बद्री केसी समूह र महेश श्रेष्ठ समूहबिचको मतभेद यसैको प्रतिफल हो। फुट्दा व्यक्तिगत रूपमा केही लाभ कसैलाई होला, तर हार भने आम डायस्पोरालाई हुन्छ। विदेशमा श्रम गर्ने श्रमिक, भविष्य खोज्ने विद्यार्थी, व्यवसायमार्फत मातृभूमिसँग सम्बन्ध गाँस्ने उद्यमी-सबैका लागि संस्था नै ढाल हो। तर जब नेतृत्व आपसमा लड्दै देखिन्छ, उनीहरूको विश्वास चकनाचुर हुन्छ।

अब समय आएको छ-साझा दृष्टिकोण तयार गर्ने। दुवै समूहले आफैँलाई प्रश्न गर्नुपर्छ: “हाम्रो उद्देश्य के हो?” पद वा प्रतिष्ठा होइन, डायस्पोराको हित नै पहिलो लक्ष्य हो। विदेशमा पसिना बगाउने नेपालीको आँसु पुछ्नु, युवालाई अवसर दिनु, लगानी र सीपलाई मातृभूमिसँग जोड्नु र संस्कृतिलाई जोगाउनु-यिनै असली काम हुन्।

यस्तो दृष्टिकोण व्यवहारमा उतार्न निष्पक्ष मध्यस्थताको भूमिका महत्त्वपूर्ण हुन्छ। समुदायका ज्येष्ठ अगुवा, पूर्व अध्यक्ष वा सबैले विश्वास गर्ने निष्पक्ष पात्रले दुवै पक्षलाई एउटै टेबलमा ल्याउन सक्छन्। भावनासँगै तर्क र तथ्य मिसियो भने मात्र संवाद सफल हुन्छ।

संगठनलाई अघि बढाउन नेतृत्वको ढाँचा पनि बदलिनै पर्छ। एनआरएनए कुनै राजनीतिक पार्टी होइन, न त पुराना राजनीतिक कठपुतलीहरूको खेल मैदान। अब नयाँ पुस्ताको नेतृत्व चाहिन्छ-ऊर्जा, विचार र नयाँ दृष्टि बोकेका युवाहरूको। पदको खेल होइन, जिम्मेवारी बाँडफाँडको संस्कृति बसाल्नुपर्छ। बद्री केसी समूहले नीति तथा वकालतमा योगदान दिन सक्छ भने महेश श्रेष्ठ समूहले समुदाय कल्याण र सामाजिक सेवामा। तर मुख्य कुरा-अब संगठनलाई आगामी पुस्ताको हातमा दिनै पर्छ।

विश्वास फर्काउन नतिजामुखी कार्यक्रम नै उत्तम उपाय हो। विदेशमा विद्यार्थीका लागि छात्रवृत्ति, श्रमिकका लागि स्वास्थ्य शिविर, कानुनी समस्यामा परेकालाई सहयोग गर्ने केन्द्र-यी कामले प्रत्यक्ष प्रभाव पार्छन्। जब सदस्यहरूले आफ्नै आँखाले परिणाम देख्छन्, विश्वास पुनः स्थापित हुन्छ।

तर यस्तो प्रयासलाई दीर्घकालीन बनाउन साझा आचारसंहिता आवश्यक हुन्छ। व्यक्तिगत आक्रमण नगर्ने, आर्थिक कारोबार पारदर्शी राख्ने, निर्णयमा सबैलाई सहभागी गराउने र आलोचना भए पनि सम्मानपूर्वक गर्ने-यी प्रतिबद्धताले संस्था टिकाउ बनाउँछ।

अन्ततः, एनआरएनएलाई बलियो बनाउने शक्ति भनेकै समुदाय हो। साधारण सदस्य, महिला र युवाहरूको आवाज बिना कुनै पनि नेतृत्व सफल हुन सक्दैन। नियमित टाउन हल, युवाका लागि परिषद् र महिलाको सक्रिय सहभागिताले संस्था साँच्चिकै सबैको हुन्छ। जब तलदेखि एकताको आवाज आउँछ, नेतृत्वले त्यो बेवास्ता गर्न सक्दैन।

अब समय आएको छ-एनआरएनएलाई साँचो स्वयंसेवी संस्थाको बाटोमा लैजान। पद, राजनीति वा व्यक्तिगत स्वार्थ होइन, नेपालीको विकास नै यसको लक्ष्य हुनुपर्छ। विद्यालय बनाउन सहयोग गर्ने, अस्पताललाई सघाउने, नेपालमा सीप र प्रविधि पुर्‍याउने-यिनै कामले संस्था गौरवशाली हुन्छ। विदेशमा बस्ने नेपालीहरूले स्वेच्छाले गरेको योगदान जब मातृभूमिको विकासमा परिणत हुन्छ, तब मात्रै एनआरएनए आफ्नो वास्तविक उद्देश्यमा पुग्छ।

एनआरएनए चौबाटोहरूमा छ। फुट्ने हो भने विश्वास गुम्छ, तर मिल्ने हो भने यसले संसारभरका नेपालीलाई गर्व दिलाउँछ। बद्री केसी र महेश श्रेष्ठ समूह दुवैले अब पुरानो राजनीति र व्यक्तिगत महत्त्वाकाङ्क्षा छोडेर नयाँ पुस्तालाई नेतृत्व दिनुपर्छ। अब पुराना राजनीतिक कठपुतली होइन, साँचो स्वयंसेवकहरूले अघि बढाउने संस्था चाहिन्छ। तब मात्र एनआरएनए विश्वभरका नेपालीहरूको आत्मा बन्न सक्छ, र मातृभूमिको विकासमा वास्तविक योगदान पुर्‍याउन सक्छ।

(लेखक सिग्देल एनआरएनए अमेरिकाका निवर्तमान कोषाध्यक्ष हुन्।)