जापान र अष्ट्रेलियाले फिलिपिन्सलाई सहयोग गर्ने

काठमाडौँ। जापान र अष्ट्रेलियाले एसिया प्यासिफिक क्षेत्रमा सुरक्षा क्षेत्रमा संयुक्त रूपमा काम गर्ने घोषणा गरेका छन्। अष्ट्रेलियाको भ्रमणमा रहेका जापानका विदेश मन्त्री योको कामिकावा र रक्षा मन्त्री मिनोरु किहाराले क्षेत्रीय खतराहरूसँग लड्न समान विचारधारा भएका साझेदारहरूलाई एकजुट हुनुपर्ने आवश्यकता रहेको बताएका छन्।

जापानी विदेश मन्त्री कामिकावा र रक्षा मन्त्री किहाराले मेलबर्न नजिकको पुरानो सैन्य किल्लामा आफ्ना अष्ट्रेलियाली समकक्षीहरूसँग भेटवार्ता गरेका थिए। यस भेटघाटको क्रममा, वायुसेना र संयुक्त सैन्य अभ्यासको बीचमा सहकार्य बढाउने सम्झौतामा हस्ताक्षर गरिएको छ। साथै, दक्षिण चीन सागरमा चिनियाँ जहाजहरूसँग बढ्दो तनावको सामना गरिरहेको फिलिपिन्सको कोस्ट गार्डलाई सहयोग गर्ने विषयमा पनि सहमति जनाइएको छ।

‘इन्डो-प्यासिफिक क्षेत्रमा बढ्दो कठिन सुरक्षा अवस्थाको बीचमा, हामीले जापान-अष्ट्रेलिया सुरक्षा सहयोगलाई नयाँ स्तरमा पुर्याउनुपर्छ,’ कामिकावाले बैठकपछि बताइन्।

चीनको बढ्दो आर्थिक र सैन्य शक्ति र एशिया-प्रशान्त क्षेत्रमा यसको आक्रामक व्यवहारले अमेरिका, जापान, र अष्ट्रेलियाका साझेदारहरूलाई चिन्तित बनाएको छ। हालै जापानले चीनको जलक्षेत्रमा जानाजानी नौसेना जहाज पठाउने र आफ्नो आकाशमा निगरानी विमान उडाउने आरोप लगाएको छ।

अस्ट्रेलियाका विदेश मन्त्री पेनी वोङले बैठकमा जापानको सिमानामा भएको ‘घुसपैठ’ को बारेमा गम्भीर चिन्ता व्यक्त गरे। बैठकमा, जापान र अष्ट्रेलियाले वायुसेनाको सहयोग बढाउने र अमेरिकासँग संयुक्त सैन्य अभ्यास गर्ने बृहत् सम्झौतामा हस्ताक्षर गरेका छन्।

जापानको एलिट एम्फिबियस र्यापिड डिप्लोइमेन्ट ब्रिगेडले चाँडै अष्ट्रेलियाको उत्तरी बेस डार्विन नजिक अमेरिकी नौसेनासँग संयुक्त अभ्यासमा भाग लिने सम्भावना छ।

जापानका रक्षा मन्त्री किहाराले जापानले आफ्नो एफ-35 लडाकु विमान अष्ट्रेलियाको विमानस्थलमा तैनाथ गर्ने योजना बनाइरहेको भए पनि यस सम्बन्धमा अहिलेसम्म कुनै औपचारिक सहमति नभएको जानकारी दिएका छन्। ‘हामी सेल्फ डिफेन्स फोर्स विमान तैनाथ गर्ने विषयमा अस्ट्रेलिया र जापानबीच छलफल जारी राख्न चाहन्छौं,’ उनले भने।

दुवै देशले फिलिपिन्सको कोस्ट गार्डलाई संयुक्त सहयोग गर्ने वाचा गरेका छन्, तर यस सहयोगको स्वरूप के हुनेछ भन्ने कुरा स्पष्ट भएको छैन। दक्षिण चीन सागरमा चीन र फिलिपिन्सबीच विवाद जारी छ। दुवै पक्षले एकअर्कामा जानाजानी तटरक्षक जहाजहरू हमला गरेको आरोप लगाएका छन्। पछिल्लो एक महिनामा दुई देशबीच पाँच पटक समुद्री द्वन्द्व भएको छ। यो क्षेत्र चीन र फिलिपिन्सको बीचमा वर्षौंदेखि विवादित छ, जहाँ चीनले सम्पूर्ण क्षेत्रको दावी गरेको छ भने फिलिपिन्स लगायत अन्य दक्षिणपूर्वी एसियाली देशहरूले पनि आफ्नो दावी गरेका छन्।

जापान र उत्तरी अष्ट्रेलिया ताइवानको खाडी, पूर्वी चीन सागर, र दक्षिण चीन सागर जस्ता क्षेत्रीय महत्वका रणनीतिक मार्गहरूमा पहुँच राख्छन्। दुवै देश अमेरिका र भारतसँगको क्वाड गठबन्धनका सदस्य हुन्, जसलाई चीनको बिरूद्ध बलवार्कको रूपमा हेरिन्छ।

हालै, अमेरिका, बेलायत, र अष्ट्रेलियाबीच भएको ऐतिहासिक अक्स सुरक्षा सम्झौतामा जापानले चासो देखाएको छ। जापान विशेषगरी उन्नत सैन्य प्रविधि विकासमा सहयोग गर्न इच्छुक छ, तर अक्सको सदस्यताका विषयमा कुनै सहमति हुन सकेको छैन।

दशकौंदेखि शान्तिवादी रहेको जापानले अमेरिकी प्रोत्साहनमा रक्षा खर्च बढाउन थालेको छ। एकै समयमा, अष्ट्रेलिया पनि आफ्नो सैन्य क्षमता सुधार गर्न व्यस्त छ, जसमा लामो दूरीको क्षेप्यास्त्र र आणविक संचालित पनडुब्बीहरूको विकास समावेश छ।

दुवै देशले दक्षिण पूर्व एसियाका विभिन्न देशहरूसँग रक्षा सम्झौतासमेत गरेका छन्। हालै, जापानले फिलिपिन्ससँग पारस्परिक पहुँच सम्झौतामा हस्ताक्षर गरेको छ, जस अन्तर्गत फिलिपिन्समा जापानी सेना र उपकरणहरू तैनाथ गर्न कानुनी अनुमति प्राप्त भएको छ। त्यसैगरी, फिलिपिन्सका सैनिक र उपकरणहरू जापानमा पनि तैनाथ गर्न सकिनेछन्।

अष्ट्रेलियाले गत महिना इन्डोनेसियासँग महत्वपूर्ण रक्षा सहयोग सम्झौतामा हस्ताक्षर गरेको छ, जसले दुवै देशका सेनालाई एकअर्काबाट सञ्चालन गर्न अनुमति दिनेछ।