तालिबानका कारण ६ हजार बढी पत्रकारले अफगानिस्तानमा जागिर छाडे
कान्दहार । तालिबानले अफगानिस्तानको सत्ता कब्जा गरेपछि महिला बाहेक मिडियाको स्वतन्त्रता खोस्ने कदम ब्यापक भएको छ ।
पत्रकारसहितको सञ्चार संस्थाको अवस्था दयनीय बन्दै गएको छ । जसका कारण अफगान मिडियाका आधाभन्दा बढी पत्रकारले जागिर गुमाएका छन् । कतिपयले देश छाड्न बाध्य पनि भए ।
अफगानिस्तान नेशनल जर्नलिस्ट युनियन (अन्जु) लाई उद्धृत गर्दै टोलो न्यूजले यो प्रतिवेदन सार्वजनिक गरेको हो । हालसम्म ५३ प्रतिशत पत्रकारले जागिर गुमाएका छन् । यसैबीच अफगानिस्तानमा राष्ट्रिय पत्रकार दिवसको अवसरमा तालिबान शासन आएदेखि विभिन्न कारणले ५० प्रतिशत सञ्चार माध्यम बन्द भएको बताइएको छ ।
अन्जु सदस्य मन्सुर लुफ्तीले भने– धेरै पत्रकारले देश छाडे । मिडिया समुदायले धेरै समस्याहरू सामना गरिरहेको छ। आर्थिक समस्या बाहेक सञ्चारमाध्यमका गतिविधिमा प्रतिबन्धका कारण पनि उनले निकै संकट झेल्नु परेको छ । थप रूपमा, मिडिया समुदायलाई संरक्षण गर्ने कानूनको निलम्बन वा बन्द गर्नु ठूलो चुनौती हो।
टोलो न्यूजका अनुसार धेरै पत्रकारहरूले यस विषयमा आफ्नो सहानुभूति व्यक्त गरेका छन्। उनले इस्लामिक इमिरेट्सलाई विशेष गरी सूचनाको क्षेत्रमा चुनौतीहरूको सामना गर्न आग्रह गरे।
पत्रकार रकिब फयाजले भने– सूचनाको अभावलाई अप्ठ्यारो मानिने बेला पत्रकार दिवस मनाइन्छ । यो समुदायले अझै पनि प्रमुख समस्याहरू सामना गरिरहेको छ। अर्का पत्रकार मुस्तफा शहरयारले भने–यस विषयमा गम्भीर ध्यानाकर्षण गराउन र पत्रकारको सुरक्षाका लागि सरकारी अधिकारीसँग कुरा गरेका छौं ।
टोलो न्यूजले रिपोर्ट गर्यो– ‘तालिबानको सूचना र संस्कृति मन्त्रालयले भनेको छ कि उनीहरू पत्रकारहरूको अधिकारको संरक्षण गर्न प्रतिबद्ध छन् र उनीहरूलाई उपलब्ध सुविधाहरू बढाउन प्रयास भइरहेको छ।’ संयुक्त राष्ट्र संघको २०२२ को रिपोर्ट अनुसार अफगानिस्तानमा पत्रकार विरुद्ध करिब २०० मुद्दा दर्ता छन्। जसमा स्वेच्छाचारी गिरफ्तारी, दुर्व्यवहार, उत्पीडन, धम्की र धम्की जस्ता मुद्दा पर्छन्।
खमा प्रेसले संवेदनशील विषयमा रिपोर्टिङ गरेको भन्दै कैयौं पत्रकारलाई गिरफ्तार, उत्पीडन र ज्यान मार्ने धम्की दिइएको बताएको छ। धेरै रेडियो, टिभि स्टेशनहरू र समाचार एजेन्सीहरूले आफ्ना ढोकाहरू बन्द गरेका छन्, ६ हजार भन्दा बढी पत्रकारहरूले आफ्नो जागिर गुमाएका छन्। महिला अफगान पत्रकार पत्रकार र महिला हुनुको दुइटा दबाबबाट पीडित छन्। खामा प्रेसका अनुसार तालिबानले महिलाहरूलाई विश्वविद्यालयमा जान, सरकारी वा गैर–सरकारी सहायता संस्थाहरूसँग काम गर्न र सार्वजनिक स्थानहरूमा देखा पर्न प्रतिबन्ध लगाएको पछिल्लो प्रतिबन्धले महिला पत्रकारहरूलाई नराम्ररी असर गरेको छ।
टोलो न्युजले हालै रिपोर्ट गरेको छ कि अफगानिस्तानमा पत्रकार र सञ्चारकर्मीमाथि तालिवानको दमन जारी छ। पाक्तिया प्रान्तका धेरै पत्रकारहरूले शुक्रबार सूचनामा सीमित पहुँचको आलोचना गरे र यसले उनीहरूको काम गर्ने आधारभूत अधिकारलाई चुनौती दिइने भएकाले उनीहरूको सञ्चालनमा नकारात्मक असर पारेको दाबी गरे। अधिकारीहरुबाट समयमै जानकारी नपाएको उनीहरुको गुनासो छ । पत्रकार अब्दुल रहमान वायन्दले भने, ‘सञ्चारमाध्यमलाई सही र समयसापेक्ष सूचना उपलब्ध गराउने जिम्मेवारी अधिकारी र सम्बन्धित निकायको हो ।
पत्रकारहरुले सूचनामा पहुँच पुर्याउने जिम्मेवारी पूरा गर्न अधिकारीहरुलाई आग्रह गरेका छन् । टोलोन्युजका अनुसार अफगान प्रान्तका धेरै पत्रकारहरूले पनि आफ्ना मुद्दाहरूलाई राष्ट्रमा सम्बोधन नगरेको गुनासो गरे किनभने केही विभागहरूले केही विषयहरूमा मिडियालाई कुनै जानकारी दिन अस्वीकार गरे।