ट्रम्प–फाइजर सम्झौता : अमेरिकामा औषधि मूल्य घटाउने ऐतिहासिक उपलब्धि कि राजनीतिक प्रचारको अर्को अध्याय?
|
Getting your Trinity Audio player ready...
|
वाशिङटन / अमेरिका विश्वकै धनी र प्रविधिमा अगाडि भएको मुलुक। तर, यो मुलुकमा स्वास्थ्य उपचार विशेष गरी औषधि किन्नु अधिकांश नागरिकका लागि अझै पनि ठूलो आर्थिक बोझ बनेको छ। बीमा प्रणाली भए पनि, धेरैजसो अमेरिकनले महँगो प्रिस्क्रिप्सन औषधिका कारण उपचार रोकेको वा विदेशी मुलुकबाट औषधि ल्याउन बाध्य भएको तथ्यांकहरू बारम्बार बाहिर आएका छन्।
यस्तो पृष्ठभूमिमा राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले मंगलबार बिहान ह्वाइट हाउसमा ठूला पर्दामा “TrumpRx.gov” लोगो देखाउँदै फाइजरसँग भएको सम्झौता घोषणा गरे। उनले यसलाई “अमेरिकी बिरामीको लागि ऐतिहासिक विजय” भन्दै प्रचार गरे। सम्झौताअनुसार, फाइजरका केही प्रमुख औषधिहरू अब अमेरिकामा पनि युरोप वा क्यानडाजस्तो कम मूल्यमा उपलब्ध हुनेछन्।
तर, यसलाई कतिले स्वागत गरे पनि, धेरै विज्ञ र आलोचकहरूले यो सम्झौताले अमेरिकी स्वास्थ्य प्रणालीको गहिरो समस्या समाधान गर्न सक्दैन भन्ने तर्क गरिरहेका छन्।
अमेरिकी औषधि मूल्यको समस्या : इतिहास र पृष्ठभूमि
अमेरिकामा औषधि मूल्य किन यति महँगो छ भन्ने प्रश्न लामो समयदेखि उठिरहेको छ। यसको पृष्ठभूमि बुझ्न केही मुख्य कारणहरू:
१. सरकारी मूल्य नियन्त्रणको अभाव
– युरोप वा क्यानडामा सरकारले औषधि कम्पनीसँग सिधै मूल्यमा वार्ता गर्छ। तर अमेरिकामा बजारलाई स्वतन्त्र छोडिएको छ।
२. बीमा कम्पनी र पीबीएमएस (फार्मेसी लाभ प्रबन्धक)
– यी बिचौलियाले औषधि मूल्य निर्धारणमा जटिलता थप्छन्। औषधि कम्पनीले “डिस्काउन्ट” दिए पनि अन्ततः उपभोक्ताले वास्तविक मूल्य देख्न सक्दैन।
३.अनुसन्धान खर्चको बहाना
– औषधि कम्पनीहरूले नयाँ औषधि विकासमा अरबौँ डलर खर्च हुने दाबी गर्छन्। तर तथ्याङ्कले देखाउँछ कि कम्पनीहरूले लाभांश, सेयर बायब्याक र मार्केटिङमा पनि ठूलो रकम खर्च गर्छन्।
४.राजनीतिक प्रभाव
– अमेरिकी राजनीतिमा औषधि उद्योग (ठूलो फार्मा) को प्रभाव अत्यन्तै बलियो छ। चुनावी चन्दा र लबिङका कारण स्वास्थ्य नीति प्रायः कम्पनीहरूको हितमा ढल्ने गरेको छ।
अघिल्ला प्रयासहरू
• क्लिन्टन प्रशासन : सार्वभौमिक स्वास्थ्य बीमा ल्याउने प्रयास गरे, तर असफल भए।
• ओबामा प्रशासन : किफायती हेरचाह ऐन (एसीए) ल्याए, जसले बीमा पहुँच बढायो। तर औषधि मूल्यमा प्रत्यक्ष नियन्त्रण ल्याउन सकेन।
• बाइडेन प्रशासन (हालको नीति) : मेडिकेयरलाई केही औषधिमा मूल्य वार्ता गर्ने अधिकार दिएको छ। तर यसलाई औषधि उद्योगले अदालतमा चुनौती दिइरहेको छ।
यस पृष्ठभूमिमा ट्रम्प–फाइजर सम्झौता अमेरिकी राजनीतिमा नयाँ अध्याय जस्तो प्रस्तुत गरिएको छ।
सम्झौताको प्रावधान
सम्झौताले फाइजरका केही प्रमुख औषधि (जस्तै युक्रिसा, जेल्जान्ज, जाभ्जप्रेट) मा ४०–८०% छुट दिनेछ। उपभोक्ताले नयाँ TrumpRx.gov वेबसाइटमार्फत औषधि सिधै खरिद गर्न सक्नेछन्।
फाइजरले बदला स्वरूप अमेरिकामा उत्पादन र अनुसन्धानमा लगानी गर्ने वाचा गरेको छ। सरकारको तर्फबाट कम्पनीलाई तीन वर्षसम्म केही आयात शुल्कमा छुट दिइनेछ।
सम्भावित फाइदा
• केही बिरामीले औषधि खरिद गर्न सजिलो पाउनेछन्।
• मेडिकेडमा प्रत्यक्ष मूल्य घट्दा लाखौँ सरकारी बीमित नागरिकलाई राहत मिल्नेछ।
• यदि यो मोडल सफल भयो भने अन्य कम्पनीहरूलाई पनि सहभागी हुन दवाब पर्न सक्छ।
• अमेरिकी उपभोक्ताले पहिलो पटक युरोपजस्तै मूल्यमा औषधि पाउने सम्भावना देखिन्छ।
आलोचनात्मक विश्लेषण
१. सीमित प्रभाव
फाइजर ठूलो कम्पनी भए पनि, अमेरिकी बजारमा यसको हिस्सा सीमित छ। मर्क, जोनसन एण्ड जोनसन, नोभार्टिस, एली लिली जस्ता कम्पनीले यस्तै सम्झौता नगरेसम्म समग्र औषधि मूल्य घट्ने छैन।
२. संरचनागत समस्या अछुतो
सम्झौताले अमेरिकी स्वास्थ्य प्रणालीको जटिल संरचना ( पीबीएमएस, बीमा कम्पनी, अपारदर्शी रिबेट प्रणाली) लाई छुन सकेको छैन। समस्या यहीँ छ भने सम्झौताले केवल सतही सुधार मात्र ल्याउन सक्छ।
३. कानुनी अनिश्चितता
“सबैभन्दा मनपर्ने राष्ट्र” मूल्य प्रणाली नयाँ भएकाले अदालतमा चुनौती आउन सक्छ। अघिल्ला प्रशासनका नीति यस्तै कारण असफल भएका थिए।
४. राजनीतिक प्रचार
ट्रम्पले सम्झौतालाई आफ्नो चुनावी वाचा पुरा भएको रूपमा प्रस्तुत गरेका छन्। विज्ञहरूको भनाइमा, यो कदमभन्दा बढी राजनीतिक स्टन्ट हो।
५. डिजिटल पहुँचको समस्या
TrumpRx.gov वेबसाइट सबैका लागि सजिलो छैन। ग्रामीण, वृद्ध वा डिजिटल पहुँच नभएका नागरिकले अझै औषधि किन्न गाह्रो पाउनेछन्।
अन्तर्राष्ट्रिय तुलना
• क्यानडा : औषधि मूल्यमा सरकारी नियन्त्रण, कम्पनीसँग प्रत्यक्ष वार्ता।
• युरोप : प्रायः सबै मुलुकमा औषधि मूल्य सरकारले नियन्त्रित गर्छ।
• भारत : जेनेरिक औषधि उत्पादनको बलियो संरचना, जसले मूल्यलाई कम राख्छ।
• अमेरिका : निजी बीमा र कम्पनीहरूको प्रभावले मूल्य उच्च राख्छ।
यसै कारण अमेरिकामा औषधि मूल्य प्रायः २ देखि ५ गुणा बढी हुन्छ।
जनताको आवाज
• मेरिल्याण्डकी ६५ वर्षीया महिला : “गठियाको औषधि यति महँगो छ कि म महिनौँदेखि उपचार रोकिरहेकी छु। छुट साँचै लागू हुन्छ भने यो मेरो जीवन बदल्न सक्छ।”
• टेक्ससका ३० वर्षीय मधुमेही : “इन्सुलिन महँगो छ। फाइजर सम्झौतामा इन्सुलिन छैन भने मलाई के फाइदा?”
• क्यालिफोर्नियाकी एक सिंगल आमा : “TrumpRx वेबसाइटको कुरा राम्रो हो, तर मलाई इन्टरनेट पहुँच छैन। मेरो लागि अझै औषधि महँगो नै रहनेछ।”
यी अनुभवहरूले देखाउँछन्—सम्झौताले केहीलाई लाभ दिन सक्छ, तर धेरैलाई अझै संरचनागत सुधार चाहिन्छ।
अन्य विवादास्पद कदमहरू
• एच -१ बी शुल्क ($१००,०००) : विदेशी स्वास्थ्यकर्मी ल्याउन महँगो, ग्रामीण क्षेत्रमा चिकित्सकको कमी बढ्ने खतरा।
• सीडीसी बजेट कटौती : महामारी तयारी र सार्वजनिक स्वास्थ्य कमजोर।
• गर्भपतनसम्बन्धी नीति : अन्तर्राष्ट्रिय सहायता रोक्ने निर्णय, जसले महिला स्वास्थ्यमा असर।
यी सबैले देखाउँछन्—ट्रम्प प्रशासनको स्वास्थ्य नीति दीर्घकालीन सुधारभन्दा बढी राजनीतिक विचारधारा र प्रचारसँग जोडिएको छ।
भविष्यको सम्भावना
• यदि अरू कम्पनीहरू पनि सहभागी भए भने दीर्घकालीन सुधार सम्भव हुन्छ।
• तर कानुनी चुनौती, राजनीतिक अस्थिरता र उद्योगको प्रतिरोधका कारण यस सम्झौताले लामो समय टिक्ने ग्यारेन्टी छैन।
• संरचनागत सुधार ( पीबीएम नियन्त्रण, जेनेरिक प्रवर्द्धन, मूल्य पारदर्शिता) बिना दीर्घकालीन समाधान सम्भव छैन।
निष्कर्ष : ऐतिहासिक कदम कि प्रचार?
ट्रम्प–फाइजर सम्झौता केही बिरामीका लागि तत्काल राहत बन्न सक्छ। तर यो सम्झौता अमेरिकाको औषधि मूल्य समस्याको मूल कारण समाधान गर्ने छैन।
ट्रम्पले यसलाई “ऐतिहासिक विजय” भनेर प्रचार गरे पनि, धेरै विज्ञका लागि यो केवल चुनावी प्रचारको आकर्षक पत्ता मात्र हो।
वास्तविक सुधार भने—संरचनागत परिवर्तन, कानुनी आधार, र सबै कम्पनीहरूको सहभागिता—बिना सम्भव छैन।
यसैले, आजको प्रश्न अझै उस्तै छ :
यो सम्झौता अमेरिकामा औषधि मूल्य घटाउने पहिलो पाइला हो, वा केवल राजनीतिक भाषणको अर्को अध्याय?
