पुटिन र सीबीच महत्वपूर्ण सम्झौता, रुस युक्रेन युद्ध रोकिने अपेक्षा

मस्को । रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिन र चीनका राष्ट्रपति सी जिनपिङबीच मंगलबार साँझ औपचारिक भेटवार्ता भएको छ । यस क्रममा दुवै देशले आणविक युद्ध कहिल्यै नहुने कुरामा सहमति जनाएका थिए । समाचार एजेन्सी एएफपीका अनुसार जिनपिङ र पुटिनले भेटमा महत्वपूर्ण घोषणापत्रमा पनि हस्ताक्षर गरेका छन् । यो घोषणापत्रमा लेखिएको थियो– आणविक युद्धमा कसैको जित हुँदैन । यसलाई कहिल्यै छुनु हुँदैन।

यसैबीच रुस–युक्रेन युद्धमा जिनपिङसँग कुरा गर्दै पुटिनले युद्ध अन्त्यका लागि चीनको शान्ति योजनालाई आधारका रूपमा प्रयोग गर्न सकिने बताए । उनले भने, ‘जब पश्चिमी देश र कीभ तयार हुन्छन्, तब शान्तिको पहल गर्न सकिन्छ । चीनको १२ बुँदे शान्ति योजनामा ​​युक्रेनबाट रुसी सेना फिर्ता गर्ने बारे कुनै उल्लेख छैन। यसले वार्ता गर्ने र राष्ट्रिय सार्वभौमसत्ताको सम्मान गर्ने कुरा मात्र गर्छ ।

रुस भ्रमणको दोस्रो दिन जिनपिङले पुटिनसँग दुई देशबीचको बृहत् र रणनीतिक साझेदारीका विषयमा छलफल भएको थियो । अन्तर्राष्ट्रिय क्षेत्रमा रुस–चिनियाँ सहयोगलाई अझ प्रगाढ बनाउने विषयमा पनि छलफल भएको थियो । यसका साथै चिनफिङ र पुटिनले सन् २०३० सम्मको चीन-रुस आर्थिक सहयोग योजनाका प्रमुख पक्षहरूसँग सम्बन्धित द्विपक्षीय दस्तावेजमा पनि हस्ताक्षर गरेका छन्।

---

---

भेटपछि दुवै नेताले सँगै डिनर गरेका थिए । यसपछि पुटिनले चिनियाँ राष्ट्रपति जिनपिङलाई रुसी राष्ट्रपति भवन (क्रेमलिन) बाहिर भेट्न आएका थिए । यहाँ जिनपिङले पुटिनलाई भने– सय वर्षमा नआएको परिवर्तन आउँदैछ । यो परिवर्तनलाई हामी मिलेर अगाडि बढाइरहेका छौं। पुटिनले सहमति जनाए र जिनपिङसँग हात मिलाए र आफ्नो ‘प्रिय साथी’ लाई बिदाइ गरे। वास्तवमा, मार्च २० मा पुटिनले सी जिनपिङलाई ‘स्वागत छ, प्रिय मित्र’ भन्दै स्वागत गरेका थिए।

न्युयोर्क टाइम्सको रिपोर्टका अनुसार पुटिन र जिनपिङको गहिरो मित्रता सोमबार राति डिनरपछि देखिएको थियो । पुटिन व्यक्तिगत रूपमा जिनपिङलाई आफ्नो कारमा ड्रप गर्न गएका थिए। यसैको एउटा भिडियो बाहिर आएको छ । जसमा जिनपिङलाई क्रेमलिन छोडेर होटल जान लागेको देखियो । उनीसँगै पुटिन पनि थिए । रुस-युक्रेन युद्ध सुरु भएपछि मार्च २० मा दुई दिने भ्रमणका लागि जिनपिङ पहिलो पटक मस्को पुगेका थिए।

सन् २०१२ मा चीनको राष्ट्रपति बनेपछि जिनपिङ आफ्नो पहिलो विदेश भ्रमणमा रुस गएका थिए । उनी मार्च २०१३ मा मस्को पुगेका थिए । चीनले रुसलाई सधैं समर्थन गर्दै आएको छ ।

---

जिनपिङको भ्रमणको अर्को उद्देश्य – रुसलाई समर्थन गर्नु युक्रेन आक्रमणपछिको यो जिनपिङको पहिलो भ्रमण हो भन्ने विज्ञहरू बताउँछन् । यसमा चीन आफ्नो स्वार्थ अनुसार धेरै हासिल गर्न चाहन्छ । चीनले युद्ध रोक्ने कुरा गरिरहेको छ भनी बहाना गर्न सक्छ, तर रूससँग उसको बढ्दो निकटताको प्रमाण तेल र ग्याँस आयातमा भएको वृद्धि हो। सन् २०२२ मा चीनलाई कच्चा तेल र ग्यासको आपूर्ति ४४ प्रतिशत र १०० प्रतिशतले बढेको छ।

उही समयमा, चीनबाट रूसको निर्यात १२.८% ले बढेको छ। चीनको अर्धचालक आपूर्ति दोब्बर भएको छ। सीको भ्रमणको एजेन्डामा रुसबाट नयाँ ग्यास पाइपलाइन सुरक्षित गर्ने हो।

३० डिसेम्बर २०२२ मा, सी जिनपिङ र भ्लादिमिर पुटिनबीच ८ मिनेटको भिडियो कल भएको थियो। यस क्रममा पुटिनले दुई देशबीच सैन्य सहयोग बढाउन आग्रह गरेका थिए । यसबारे सी जिनपिङले विश्वमा जारी कठिन परिस्थितिमा रुसलाई रणनीतिक सहयोग गर्न चीन तयार रहेको बताएका थिए ।